De ayurvedische klok – Leef jij volgens het ritme van de natuur?
Tijd staat voor beweging en verandering en is van grote invloed op hoe je je voelt, gedraagt en hoe je lichaam functioneert. De dagen, de seizoenen en ook je leven volgen een natuurlijk ritme. Volgens de ayurveda beïnvloedt dit ritme hoe jij je fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel voelt, door de manier waarop de energieën van de verschillende dosha’s en de vijf elementen in de tijd bewegen.
De dag is bijvoorbeeld verdeeld in zes delen van telkens vier uur, waarin steeds de energie van een bepaalde dosha van invloed is. Ook in de natuur kun je dit ritme herkennen: de seizoenen lente, zomer, herfst en winter hebben zo hun eigen karakteristieken. Bovendien is ook je leven ingedeeld in drie fasen (kind – volwassene – oudere), waarin steeds de energie van een specifieke dosha dominanter is.
Je voelt de invloed van de tijd en de wisselende dosha-energie in eerste instantie waarschijnlijk het beste als je naar je spijsvertering en andere processen in je lichaam kijkt. Elke dag volgen ze eenzelfde ritme. Het ritme van de moderne maatschappij komt niet altijd overeen met het natuurlijke ritme en zal je hier en daar uitdagen om creatieve oplossingen te bedenken. Toch is het zeker mogelijk en we geven je in deze blog graag wat praktische tips om te leven volgens een ayurvedisch schema.
De verschillende dosha-energieën
Laten we eerst eens kijken naar de energieën die kenmerkend zijn voor elke dosha. Jij bestaat uit een voor jou unieke combinatie van de vijf elementen ether, lucht, vuur, water en aarde. Als je weet wat jouw persoonlijke basisconstitutie (prakriti) en actuele constitutie (vikriti) zijn, helpt je dat om je leven in te richten op een manier die goed bij jou past. Jouw persoonlijke balans van elementen bepaalt namelijk in belangrijke mate hoe je lichaam en geest functioneren. In de ayurveda vertalen we deze balans in termen van de drie dosha’s Vata, Pitta en Kapha:
- Vata-energie is opgebouwd uit de elementen ether en lucht, met als kwaliteiten: droog, licht, koud, ruw, subtiel, mobiel en helder.
- Pitta-energie bestaat uit de elementen vuur en een klein beetje (olie-achtig) water en wordt gekarakteriseerd door de volgende kwaliteiten: heet, scherp, licht, vloeibaar, mobiel en olie-achtig.
- Kapha-energie bestaat uit de elementen aarde en water en bevat de volgende kwaliteiten: zwaar, traag, koel, vettig/olie-achtig, vloeibaar, slijmerig/glad, dicht, zacht, statisch, kleverig, troebel en grof.
Als je daarnaast weet, dat de ayurveda uitgaat van het principe dat gelijke kwaliteiten elkaar versterken, en ongelijke kwaliteiten elkaar balanceren, zie je hoe de tijd, de natuur, je voeding en leefstijl jouw wezen kunnen beïnvloeden. Voel maar eens wat het effect is van het eten van een pikante maaltijd op een hete zomerdag, of het drinken van een kop warme thee in de winter. Dan kun je vast ook begrijpen waarom je het met een (koude) constitutie in de winter nog eens zo koud lijkt te hebben. Of je je er nu wel of niet bewust van bent, je wordt geraakt door het ritme van de dag, de seizoenen en de levensfasen.
Daarom gaan we nu verder in op
- de ayurvedische klok, het dagelijks ritme
In een volgende blog zullen we achtereenvolgens behandelen
- de invloed van de seizoenen
- de drie levensfasen volgens ayurveda
Het dagelijks ritme volgens ayurveda
Ayurveda verdeelt de dagen in zes delen van elk vier uur. Door rekening te houden met deze inwendige klok bij de indeling van je dag, kun je bij het eten, verteren, slapen, ontspannen, werken, sporten etc. optimaal gebruik maken van de door de dag veranderende energie. Belangrijk is om minimaal zeven uur ononderbroken te slapen als het buiten donker is en liefst enkel te eten als het buiten licht is.
Kapha tijd
Van 6 tot 10 uur ’s ochtends is het kapha tijd. De zon komt op en klimt in de hemel. Deze uren worden gekenmerkt door de kapha energie, die aarde energie is: je voelt je gegrond, energiek en fris en ook een beetje kalm, zwaar of misschien nog een beetje lui. Je spijsvertering wordt net als de rest van je lichaam langzaam wakker. Geef je lichaam een seintje dat de dag is begonnen met wat lichte yoga-oefeningen of een half uurtje buiten wandelen. Dit is de beste tijd voor je ontbijt, dat je liefst tussen 7 en 8 maar in elk geval voor 8.30 uur gebruikt. Omdat je spijsverteringsvuur nog niet volop brandt, bestaat je ontbijt het liefst uit een licht verteerbare, warme maaltijd, bijvoorbeeld havermout, rijst met groenten en kruiden, of soep. De in de westerse wereld gebruikelijke boterhammen en yoghurt met fruit, zijn koud en smoren het ontwakende vuur. Eet je ’s ochtends te veel, te zwaar of te koud, dan voel je je de rest van de dag sloom en zwaar.
Pitta tijd
Halverwege de ochtend gaat de kapha tijd over in de pitta tijd. Deze fase duurt van 10 uur ’s ochtends tot 14 uur ’s middags. Pitta zorgt voor mentale kracht en je spijsverteringsvuur. Dit is de periode waarin je het beste activiteiten onderneemt die veel denkwerk, concentratie, organisatie en structuur vragen. Zorg dus dat je de moeilijkste taken in deze pitta periode doet. Kijk wel uit dat je niet al je energie voor de rest van de dag verbruikt in je vurige enthousiasme. In de pitta tijd brandt je vuur op zijn hoogst en krijg je trek. Je voelt je hongerig, licht en heet. Dit is de ideale tijd voor een stevige lunch, die ook de grootste maaltijd van de dag zou moeten zijn. Omdat je spijsvertering nu goed draait, zorgt pitta ervoor dat je voeding efficiënt wordt omgezet naar voedingsstoffen voor je lichaam en geest. Kun je ’s middags niet zelf koken? Neem dan eventueel een ’s ochtends bereide warme maaltijd van huis mee in een thermos. Vergelijk het verschil ook voor jezelf, door de ene dag ’s middags je grootste maaltijd te eten en de andere dag ’s avonds. Merk je een verschil in je energie en slaap?
Vata tijd
Van 14 uur ’s middags tot 18 uur ’s avonds is de Vata tijd, met dezelfde kwaliteiten als het luchtelement. Je voelt je actief, licht en soepel. Dit is de tijd van de dag voor meer creatieve activiteiten, of taken waarbij je niet zo hard hoeft na te denken. Zorg ook dat je voldoende drinkt in deze periode en dat je ’s ochtends voldoende gegeten hebt, anders kun je je een beetje onrustig voelen, wat ervoor kan zorgen dat je je moeilijker kunt concentreren.
Kapha tijd
Van 18 uur tot 22 uur is het opnieuw kapha tijd. Gekarakteriseerd door de elementen aarde en water, is dit een periode van koele(re) lucht, zwaarte, traagheid en minder energie. Tijd om het kalm aan te doen dus! Vanaf 18 uur of zonsondergang, verandert het metabolisme in je lichaam. Je fysieke en mentale functies worden trager, net als de natuur. Het is dan niet slim om nog veel inspannende activiteiten te ondernemen, of nog laat te eten. Je lichaam is in rust en zal dus moeite hebben om alles te verwerken als het niet op volle capaciteit draait. Dit kan piekeren, onrustige dromen, slapeloosheid en een zwaar gevoel in je maag veroorzaken. Eet dus een lichte maaltijd, rond 18 uur.
Pitta tijd
Van 22 uur ’s avonds tot 2 uur ’s nachts overheerst pitta. Ditmaal is je spijsverteringsvuur minder hevig en brandt er een ander soort vuur: je lichaam en geest verwerken de indrukken van de dag. In het beste geval ga je rond 22-22.30 uur slapen, zodat je de pitta tijd optimaal benut. Je brein zal dan diepere slaapcycli creëren, om zo de benodigde rust en ‘opruiming’ te krijgen. Je kan rond 22 uur door de pitta golf een opflakkering van energie voelen, maar gebruik die liever niet om te gaan sporten, werken of andere actieve dingen te ondernemen. Je ontzegt jezelf dan de kans om te regenereren voor de volgende dag. Wist je trouwens dat ochtend- en avondmensen eigenlijk niet bestaan? Als je ’s avonds altijd laat naar bed gaat omdat je eerder niet in slaap kan vallen, heb je waarschijnlijk het moment gemist waarop je slaap inzet. Als je rond 22 – 22.30 uur in bed ligt, val je gemakkelijker in slaap. Dit kan je helpen van je slapeloosheid en allerlei andere klachten af te komen.
Vata tijd
De tweede vata cyclus van de dag duurt van 2 uur ’s nachts tot 6 uur ’s ochtends. Vata zorgt voor beweging, waardoor je lichter slaapt, meer droomt, of veel gedachten hebt, misschien af en toe wakker wordt en naar het toilet moet. Je lichaam bereidt zich alvast voor op de dag die komen gaat. Als je vóór zonsopgang of voor 6 uur opstaat – nog in de vata tijd – voel je je de hele dag door energiek. Je maakt dan handig gebruik van de energie van de ontwakende natuur, die je als het ware een steuntje in de rug geeft bij het opstaan. Ook is het dan gemakkelijker om gedurende de rest van de dag het ritme van de natuur te volgen.
Eén uur en zesendertig minuten voor zonsopgang is een bijzondere tijd, die van ‘brahma muhurta’. In dit anderhalve uur is de dagenergie bijzonder licht, ideaal voor je yoga practice, meditatie of religieuze rituelen omdat je gedachten van nature stiller zijn gedurende deze periode en je helpen dieper in meditatie te gaan.
Bronnen:
- Textbook of ayurveda, fundamental principles of ayurveda, volume one, Vasant D. Lad, M.A.Sc., 2002, The Ayurvedic Press, Albuquerque, New Mexico, USA.
- Ayurveda, the science of self-healing, a practical guide, Vasant Lad, 2009, Lotus Press.
- Change your schedule, change your life, dr. Suhas Kshirsagar, 2018, Harper Wave.
- Ayurvedic healing, a comprehensive guide. Dr. David Frawley, 2013, Lotus Press.
- Idiot’s Guides – Ayurveda. Sahara Rose Ketabi, 2017, DK Publishing.
Disclaimer
Onze artikelen hebben tot doel informatie te verschaffen over ayurvedische tradities en therapieën. Deze informatie is niet bedoeld als diagnose, behandeling, genezing of preventie van welke ziekte dan ook. Als u ernstige, acute of chronische gezondheidsproblemen heeft, neem dan contact op met uw huisarts.Indien u advies wenst van een ervaren ayurvedisch specialist bel of email dan naar Sri Sri Ayurveda. Neem vooraf contact op met uw huisarts indien u kruiden, supplementen of olie wenst te gebruiken tijdens zwangerschap of tijdens het geven van borstvoeding.
I have read so many articles regarding the blogger lovers but this article
is truly a nice paragraph, keep it up.
It is in point of fact a nice and helpful piece of information. I’m satisfied that you simply shared this helpful info with us.
Please stay us up to date like this. Thank you for sharing.
Heya i’m for the first time here. I came across this board and
I find It really useful & it helped me out much. I am hoping to give something
again and help others like you aided me.
Please let me know if you’re looking for a article author for your weblog.
You have some really great articles and I think I would be a good
asset. If you ever want to take some of the load
off, I’d really like to write some material for your blog in exchange for a link back to mine.
Please blast me an e-mail if interested. Kudos!
Its such as you learn my mind! You seem to understand so much approximately this, like
you wrote the book in it or something. I believe that you simply can do with some
p.c. to power the message home a bit, but instead of that, that is magnificent blog.
An excellent read. I will definitely be back.
Hello, I log on to your blogs daily. Your story-telling style is witty, keep it up!
May I simply just say what a relief to discover somebody that truly understands what they are talking about over the
internet. You actually know how to bring an issue to light and make it important.
More people need to look at this and understand this side of the story.
I can’t believe you’re not more popular since you most certainly possess the gift.
I couldn’t resist commenting. Very well written!
Everything is very open with a very clear clarification of the
challenges. It was truly informative. Your site is useful.
Many thanks for sharing!
Greetings! I’ve been following your website for a long time now and finally got the bravery to
go ahead and give you a shout out from Porter Texas!
Just wanted to tell you keep up the fantastic work!
Hi, of course this article is actually pleasant and I
have learned lot of things from it about blogging.
thanks.
When someone writes an piece of writing he/she
maintains the thought of a user in his/her
brain that how a user can understand it. Therefore that’s why this post is outstdanding.
Thanks!
There is definately a great deal to know about this subject.
I love all the points you have made.
Hello, after reading this amazing paragraph i am also delighted
to share my knowledge here with mates.
We are a bunch of volunteers and opening a new scheme in our community.
Your site provided us with valuable information to work on. You have
performed an impressive task and our whole group might be thankful to you.
Saved as a favorite, I love your website!
I believe this is among the most important info for me.
And i am glad studying your article. However should observation on some normal issues, The website taste is perfect,
the articles is in point of fact nice : D. Excellent process, cheers
What’s Taking place i am new to this, I stumbled upon this I have found It positively useful and it
has helped me out loads. I hope to contribute & aid
other users like its helped me. Great job.
When I initially commented I clicked the “Notify me when new comments are added” checkbox and now each time a comment is added I get four emails
with the same comment. Is there any way you can remove me from that service?
Thanks!
Some truly good blog posts on this web site, regards for contribution. “A conservative is a man who sits and thinks, mostly sits.” by Woodrow Wilson.
Wonderful items from you, man. I’ve keep in mind your stuff
previous to and you are just too excellent. I actually like what
you have received here, really like what you’re stating and the way in which by which you are saying it.
You are making it enjoyable and you continue to take care
of to keep it smart. I can’t wait to learn much
more from you. This is actually a wonderful web site.
Heya i am for the primary time here. I came across
this board and I to find It truly useful & it helped me out much.
I’m hoping to provide something back and help others like you helped me.